همسان‌سازی حقوق بازنشستگان، وعده‌ای که هنوز عملی نشده! / همسان‌سازی چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
چکیده: طرح همسان‌سازی حقوق بازنشستگان با هدف کاهش شکاف حقوقی میان مستمری‌بگیران قدیم و جدید و تأمین حداقل‌های معیشتی، سال‌هاست در دستور کار نهادهای تقنینی و اجرایی قرار دارد. اگرچه مراحل اولیه آن اجرا شده و آثار مثبتی داشته، اما محدودیت منابع مالی، ناهماهنگی‌های اجرایی و ضعف اصلاحات ساختاری مانع تحقق کامل آن شده است.
موضوع همسان‌سازی حقوق بازنشستگان از جمله مطالبات اصلی جامعه کارگری است که با هدف ایجاد عدالت در پرداخت حقوق، کاهش شکاف میان مستمری‌بگیران جدید و قدیم و تأمین حداقل‌های معیشتی، سال‌هاست در دستور کار نهادهای تقنینی و اجرایی قرار دارد.
اگرچه اجرای طرح همسان‌سازی در چند مرحله انجام شده و اثرات مثبتی داشته است، اما هنوز به نقطه مطلوب بازنشستگان و فعالان کارگری نرسیده و نیازمند تخصیص منابع پایدار، اراده جدی دولت و مجلس و اصلاحات ساختاری در نظام بازنشستگی کشور است.
با وجود اجرای نسبی طرح، بازنشستگان همچنان خواستار اجرای کامل و مستمر همسان‌سازی هستند تا حقوق‌شان متناسب با نرخ تورم و هزینه‌های واقعی زندگی باشد. اعتراضات در کف خیابان و صحن مجلس شورای اسلامی نشان‌دهنده فشار و چانه‌زنی بازنشستگان، فعالان کارگری و برخی نمایندگان مجلس است. نکته قابل توجه این است که فعالان بازنشسته حاضر در خیابان، علاوه بر مطالبه حقوق خود، حقوق آینده کارگران امروز را نیز دنبال می‌کنند.
روند تاریخی همسان‌سازی
طرح همسان‌سازی حقوق بازنشستگان برای نخستین‌بار در دهه ۱۳۸۰ مطرح شد، اما فرآیند رسمی و مدون آن از اوایل دهه ۱۳۹۰، به‌ویژه در سال ۱۳۹۶، وارد فاز جدیدی شد. در این سال، مجلس شورای اسلامی با توجه به فشارهای ناشی از تورم و افزایش فاصله حقوق بازنشستگان با شاغلان، موضوع همسان‌سازی را در لوایح بودجه سالانه و برنامه‌های توسعه‌ای دنبال کرد. در نهایت، در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹، با اختصاص منابع مشخص از سوی دولت و تصویب مجلس، مرحله اول همسان‌سازی آغاز شد.
در سال ۱۳۹۹، سازمان برنامه و بودجه با همکاری صندوق‌های بازنشستگی کشوری و لشگری، اولین مرحله عملیاتی همسان‌سازی را اجرا کرد و حقوق بسیاری از بازنشستگان به‌طور قابل توجهی افزایش یافت. مرحله دوم این طرح نیز در سال ۱۴۰۰ انجام شد، اما با محدودیت‌های بودجه‌ای و ناهماهنگی‌های اجرایی مواجه بود و هنوز به مقصد نهایی نرسیده است.
طرح جامع‌تر همسان‌سازی در سال‌های بعد نیز در لوایح بودجه گنجانده شد و در کمیسیون اجتماعی و برنامه و بودجه مجلس بررسی شد، اما به دلیل محدودیت منابع مالی دولت و فشارهای اقتصادی، به‌طور کامل تحقق نیافت.
ضرورت اجرای پایدار همسان‌سازی
اجرای موفق و پایدار طرح همسان‌سازی مستلزم اصلاحات ساختاری در نظام بازنشستگی، تصویب قوانین الزام‌آور و تأمین منابع مالی پایدار و عادلانه از سوی دولت است. تنها در این شرایط می‌توان به تحقق عدالت اجتماعی در پرداخت حقوق بازنشستگان امیدوار بود. در ادامه، ۵ مانع اصلی اجرایی این طرح بررسی خواهد شد.
منبع: نبض طلا
