حقوق ماهانه یک کارگر در ایران چند دلار می‌شود؟
در حالی که موج گرانی‌ها هر ماه شدیدتر می‌شود و قیمت کالاهای اساسی بی‌وقفه بالا می‌رود، ارزش دلاری حداقل حقوق کارگران ایرانی به زیر ۱۰۰ دلار سقوط کرده است. تازه‌ترین برآوردها نشان می‌دهد که قدرت خرید کارگران به کمترین سطح در ده سال اخیر رسیده و عملاً بخش بزرگی از مزدبگیران در مرز فقر مطلق قرار گرفته‌اند.
بررسی روند دستمزد واقعی در بیش از دو دهه گذشته نشان می‌دهد که کاهش ارزش حقوق کارگران در ایران مسیر پیوسته‌ای از اوایل دهه ۸۰ تاکنون داشته است. با این حال، از میانه دهه ۹۰ شمسی، شتاب این سقوط به شکل چشمگیری افزایش یافته است. اکنون، با توجه به نرخ دلار آزاد، حداقل دستمزد کارگران در مهرماه ۱۴۰۴ به کمتر از ۱۰۰ دلار رسیده — رقمی که پایین‌ترین سطح طی یک دهه گذشته محسوب می‌شود.
نبود برنامه برای ترمیم حقوق کارگری
در شرایطی که هزینه‌های زندگی روزبه‌روز افزایش می‌یابد، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده که هیچ برنامه‌ای برای افزایش مجدد یا ترمیم حداقل دستمزد در سال جاری ندارد. این تصمیم در حالی اتخاذ شده که تورم بالا و رشد افسارگسیخته قیمت‌ها، معیشت کارگران را با بحرانی جدی مواجه کرده است.
مقایسه ارزش حقوق کارگران در سال ۹۵ و ۱۴۰۴
در سال ۱۳۹۵، با نرخ دلار حدود ۳۴۰۰ تومان، حداقل حقوق کارگران بدون مزایا ۸۱۲ هزار تومان بود که معادل ۲۳۸ دلار محسوب می‌شد. اگر مزایایی مانند حق اولاد، حق سنوات و بن خواربار را نیز در نظر بگیریم، مجموع دریافتی ماهانه به حدود ۳۰۰ دلار می‌رسید.
اما در مهر ۱۴۰۴، با دلار ۱۱۴ هزار تومانی، حداقل حقوق به ۱۰ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان رسیده است؛ معادل زیر ۱۰۰ دلار در بازار آزاد. حتی با احتساب مزایا، مجموع دریافتی کارگران حداکثر به ۱۱۰ دلار می‌رسد.
به این ترتیب، قدرت خرید واقعی کارگران در ۹ سال اخیر بیش از ۲۶۱ درصد سقوط کرده و سطح معیشتی آن‌ها اکنون تنها ۳۸ درصد از سطح سال ۱۳۹۵ است — رقمی که از دید کارشناسان «فاجعه‌بار» توصیف می‌شود.
جهش دلار و سرکوب مزدی؛ چرا کارگران فقیرتر شدند؟
در فاصله سال‌های ۹۵ تا ۱۴۰۴، قیمت دلار ۳۳.۵ برابر شده، در حالی که حداقل دستمزد تنها ۱۰ برابر رشد کرده است.
به گفته کارشناسان، شوک‌های پیاپی ارزی، کاهش ارزش پول ملی، سیاست‌های کنترل مزدی و ضعف چانه‌زنی نهادهای کارگری موجب شده تا درآمد واقعی کارگران به شدت افت کند.
این روند فقط به کارگران حداقل‌بگیر محدود نمی‌شود؛ کارگران فنی، متخصص و حتی مدیران میانی واحدهای تولیدی نیز با افت محسوس قدرت خرید مواجه‌اند و دریافتی ریالی‌شان دیگر تناسبی با هزینه‌های دلاری زندگی ندارد.
دستمزد کارگران؛ فقط برای ۵ تا ۶ روز زندگی!
بر اساس محاسبات فرامرز توفیقی، فعال کارگری، سبد معیشت یک خانواده ۳.۳ نفره در شهریور ۱۴۰۴ حدود ۱۲۱ میلیون تومان برآورد شده است. در حالی که حداقل حقوق مصوب ۱۵ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان است، این مبلغ فقط ۱۲.۴۳ درصد از هزینه‌های زندگی واقعی را پوشش می‌دهد.
به بیان ساده‌تر، حقوق یک ماه کارگر تنها برای ۵ تا ۶ روز از مخارج ضروری زندگی کافی است.
حتی هزینه سبد خوراکی‌ها به‌تنهایی از مجموع درآمد کارگران حداقلی‌بگیر بیشتر است.
در تجمعات اعتراضی اخیر، کارگران و بازنشستگان شعار می‌دهند:
«دستمزد ما ریالیه، هزینه‌هامون دلاریه!»
