خط فقر جدید چقدر است؟ / چرا معیار درآمد ماهانه ۱۰ میلیونی برای قطع یارانه واقعی نیست؟
در جدیدترین اقدام دولت برای حذف یارانه نقدی دهک‌های پردرآمد، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده است که تاکنون حدود ۸ میلیون نفر از فهرست دریافت‌کنندگان یارانه خارج شده‌اند و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال این رقم به ۱۸ میلیون نفر برسد. هدف اصلی دولت تمرکز منابع روی نیازمندان واقعی و کاهش بار مالی عنوان شده است، اما کارشناسان اقتصادی و شهروندان نسبت به عدالت و صحت معیارها ابراز نگرانی کرده‌اند.
معیار درآمد ماهانه ۱۰ میلیون تومان؛ فاصله با واقعیت‌های معیشتی
محمدتقی فیاضی، تحلیلگر اقتصاد کلان، درباره معیار حذف یارانه‌ها با درآمد ماهانه ۱۰ میلیون تومان گفت:
«این معیار با واقعیت‌های معیشتی مردم فاصله زیادی دارد. خط فقر در بسیاری از شهرها بالای ۳۰ میلیون تومان است و پرداخت یارانه برای خانواری با درآمد ۱۰ میلیون تومان تنها بخش اندکی از هزینه‌ها را پوشش می‌دهد.»
او افزود که این تصمیم بیشتر ناشی از محدودیت منابع است و برنامه مشخصی برای توانمندسازی خانوارها وجود ندارد. همچنین فیاضی هشدار داد که شناسایی دهک‌ها بر اساس دارایی‌ها و حساب‌های بانکی قابل اتکا نیست، زیرا بسیاری از دارایی‌ها به نام افراد ثبت شده اما متعلق به خانواده یا شرکت‌ها هستند.
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی
فیاضی تصریح کرد که در شرایط تورم بیش از ۴۰ درصد و رشد اقتصادی پایین، حذف یارانه پردرآمدها بدون اصلاح ساختار و بهبود بانک‌های اطلاعاتی نمی‌تواند فشار اقتصادی بر دهک‌های پایین را کاهش دهد و ممکن است تعداد افراد زیر خط فقر افزایش یابد.
او همچنین درباره یارانه‌های پنهان توضیح داد که این نوع یارانه‌ها برداشت واقعی مالی برای دولت ایجاد نمی‌کنند و صرفاً یک مفهوم حسابداری در چارچوب قیمت‌گذاری دستوری هستند. بنابراین حذف آن‌ها نمی‌تواند به افزایش واقعی منابع مالی منجر شود و ممکن است بار اقتصادی بیشتری بر خانوارها تحمیل کند.
فیاضی در پایان گفت:
«نظام یارانه فعلی در ایران شکست خورده و اصلاح پایدار آن نیازمند هدفمندی دقیق، تعریف ماموریت مشخص و تطابق با واقعیت‌های معیشتی خانوارها است. بدون این اصلاحات، حتی با حذف دهک‌های بالاتر، اثر ملموسی بر کاهش فشار اقتصادی بر اقشار کم‌درآمد نخواهد داشت.»
