بانک‌های ایران ورشکسته‌اند؟
ولی‌الله سیف، رئیس سابق بانک مرکزی، از چالش‌های نظام بانکی، دارایی‌های موهوم، ناترازی بانک‌ها و فشارهای سیاسی بر سیاست‌های پولی کشور پرده برداشت.
ولی‌الله سیف، در گفت‌وگو با جهان صنعت به مشکلات عمیق نظام بانکی ایران اشاره کرد و تأکید کرد که موسسات مالی غیرمجاز، سودهای موهوم و ناترازی شدید بانک‌ها، از مهم‌ترین چالش‌های این بخش بوده‌اند.
او با اشاره به تجربه خود در برخورد با موسسات غیرمجاز، گفت که عدم نظارت کارآمد باعث ایجاد شبکه‌ای از فساد شده که بانک‌ها را به سمت بحران مالی کشانده است.
سودهای موهوم و ناترازی بانکی
ولی‌الله سیف در این گفت‌وگو از نقش مخرب موسسات مالی غیرمجاز در اقتصاد کشور پرده برداشت.
او اظهار داشت که این موسسات بدون هیچ‌گونه نظارت مؤثر، اقدام به جذب سپرده‌ها با سودهای غیرواقعی می‌کردند که در نهایت باعث بحران مالی شد.
سیف تأکید کرد که در دوره مسئولیتش، جمع‌آوری این موسسات یکی از اولویت‌های اصلی بود، اما این اقدام با مقاومت شدید از سوی ذی‌نفعان سیاسی و اقتصادی روبه‌رو شد.
ورشکستگی پنهان بانک‌ها و دارایی‌های موهوم
سیف با اشاره به وضعیت نابسامان بانک‌ها گفت که بسیاری از بانک‌ها دچار ناترازی شدید هستند، به طوری که بخش زیادی از دارایی‌هایشان عملاً وجود خارجی ندارد و در ترازنامه‌ها به‌صورت موهوم ثبت شده است.
به گفته او، بانک‌ها با روش‌هایی مانند حساب‌آرایی (Window Dressing) سودهای غیرواقعی را نشان می‌دهند تا از پیامدهای مالی و قانونی فرار کنند.
این وضعیت نه‌تنها اقتصاد را به بحران کشانده، بلکه موجب بی‌اعتمادی عمومی نسبت به نظام بانکی شده است.
نبرد بر سر شفافیت مالی و مقاومت در برابر اصلاحات
رئیس سابق بانک مرکزی تأکید کرد که در تلاش برای اصلاح ساختارهای مالی، با مخالفت شدید برخی نهادهای دولتی و حتی مجلس روبه‌رو شده است.
او گفت که هنگامی که بانک مرکزی در دوره او اقدام به شفاف‌سازی گزارش‌های مالی کرد، برخی مقامات دولتی از جمله وزیر اقتصاد وقت، به دلیل نگرانی از تأثیرات منفی بر شاخص بورس و درآمدهای مالیاتی، با این اقدامات مخالفت کردند.
این در حالی بود که برخی بانک‌ها، با وجود داشتن زیان‌های هنگفت، سودهای غیرواقعی را در صورت‌های مالی خود نشان می‌دادند.
استقلال بانک مرکزی؛ حلقه گمشده اصلاحات اقتصادی
سیف یکی از بزرگ‌ترین مشکلات نظام بانکی را فقدان استقلال بانک مرکزی دانست.
او توضیح داد که فشارهای سیاسی برای پایین نگه‌داشتن نرخ ارز، باعث اتخاذ تصمیمات غیرکارشناسی شد که در بلندمدت به ضرر اقتصاد کشور تمام شد.
به گفته او، بانک مرکزی باید بتواند بدون دخالت‌های سیاسی، سیاست‌های پولی مناسب را اتخاذ کند، اما در عمل، این استقلال همواره نقض شده است.
چشم‌انداز آینده نظام بانکی ایران
سیف در پایان تأکید کرد که بدون اصلاحات اساسی، نظام بانکی ایران همچنان در مسیر بحران حرکت خواهد کرد.
او پیشنهاد کرد که برای حل این مشکلات، باید استانداردهای گزارشگری مالی بین‌المللی (IFRS) اجرا شود، استقلال بانک مرکزی تضمین گردد و نظارت بانکی به‌صورت مدرن و کارآمد صورت گیرد.
در غیر این صورت، روند فعلی ناترازی بانک‌ها و رشد نقدینگی، بحران‌های اقتصادی را تشدید خواهد کرد.
