همه چیز درباره صورت سود و زیان + فرمول محاسبه
یکی از گزارش‌های مالی مهمی که در ارزیابی عملکرد یک شرکت بررسی می‌شود، صورت سود و زیان است. این گزارش، نمایشی از شرایط شرکت طی یک دوره خاص بوده و با سنجش فعالیت‌های اقتصادی، موفقیت یا شکست شرکت در فعالیت‌های تجاری را آشکار می‌کند. تحلیلگران از این داده‌ها برای بررسی عملکرد شرکت استفاده می‌کنند. صورت سود و زیان تمام درآمدها و هزینه‌های شرکت را در برمی‌گیرد. نتیجه آن، از کسر هزینه‌های ناشی از درآمدهای فعالیت‌های عملیاتی و غیر عملیاتی شرکت به دست می‌آید.
صورت سود و زیان یعنی چه؟
صورت سود و زیان (Income Statement) میزان درآمدها، هزینه‌ها و سود یا زیان انتهای دوره را گزارش می‌کند. این صورت مالی که به عنوان صورت درآمد و هزینه نیز شناخته می‌شود، به مدیران، سرمایه‌گذاران، بانک‌ها و دیگر ذینفعان کمک می‌کند تا عملکرد مالی شرکت را ارزیابی کرده و تصمیمات مدیریتی و سرمایه‌گذاری بهتری بگیرند. این گزارش به‌طور معمول در هر دوره حسابداری (مثل یک سال مالی) تهیه می‌شود و به عنوان ابزاری اساسی برای ارزیابی سلامت مالی شرکت محسوب می‌شود.
انواع صورت‌های سود و زیان چیست؟
- صورت سود و زیان جامع: تمامی درآمدها و هزینه‌های موثر بر حقوق صاحبان سرمایه را شامل می‌شود.
- صورت سود یا زیان انباشته: درآمدها و هزینه‌های جامع دوره جاری و سنواتی که در دوره‌های آینده انباشته می‌شود.
- صورت سود و زیان تلفیقی: ترکیب درآمدها و هزینه‌های بین شرکت‌ها بدون تاثیر بر دارایی‌های گروه.
بیشتر بخوانید:
همه چیز درباره مالیات بر عایدی سرمایه؛ از نرخ تا معافیت‌ها
فرمول محاسبه صورت سود و زیان
برای محاسبه سود و زیان یک شرکت، می‌توان از فرمول‌های زیر استفاده کرد:
۱- محاسبه سود دوره مالی:
هزینه‌های دوره مالی – میزان درآمدهای دوره مالی = سود دوره مالی
۲- محاسبه زیان دوره مالی:
درآمدهای دوره مالی – میزان هزینه‌های دوره مالی = زیان دوره مالی
۳- محاسبه سود انباشته:
سود سهمی – سود سهام نقدی – خالص سود و زیان + سود انباشته ابتدایی دوره = سود انباشته
انواع سود در گزارش سود و زیان
۱- سود ناخالص (Gross Profit): تفاوت بین درآمد فروش کالا و بهای تمام‌شده آن؛ این عدد نشان‌دهنده کارآمدی استفاده از منابع است.
بهای تمام‌شده کالای فروش رفتـه – مبلغ فروش کالا = سود ناخالص
۲- سود عملیاتی (Operating Profit): سود حاصل از فعالیت‌های اصلی شرکت پس از کسر هزینه‌های جانبی اداری، فروش و استهلاک.
هزینه استهلاک – هزینه های اداری عمومی و فروش – سود ناخالص = سود عملیاتی
۳- سود خالص (Net Profit): باقیمانده سود پس از آن که از تمامی هزینه‌های عملیاتی، مالی و مالیاتی، حذف شد؛ این عدد نشان‌دهنده سود نهایی شرکت است.
مالیات – درآمدهای غیرعملیاتی + هزینه‌های غیرعملیاتی – سود عملیاتی = سود خالص
روش‌های تهیه گزارش سود و زیان
- روش تک مرحله‌ای: ابتدا تمامی درآمدها و سپس تمامی هزینه‌ها ثبت شده و تفاضل آن‌ها تعیین‌کننده سود و زیان قبل از کسر مالیات است.
- روش دو مرحله‌ای: ابتدا درآمدها و هزینه‌های عملیاتی و سپس درآمدها و هزینه‌های غیرعملیاتی ثبت و تفاضل آن‌ها تعیین‌کننده سود و زیان قبل از کسر مالیات است.
اگر مجموع درآمدها بیشتر از مجموع هزینه‌ها باشد، شرکت سودآور و در غیراین‌صورت، زیان‌ده است.
اجزا تشکیل‌دهنده صورت سود و زیان
- فروش یا درآمد خالص: درآمد حاصل از فعالیت‌های اصلی و مستمر واحد تجاری.
- بهای تمام شده کالای فروش رفته: هزینه‌های تولید محصول یا خدمات شامل دستمزد، مواد و سربار ساخت.
- سود یا زیان ناخالص: درآمد منهای بهای تمام شده کالای فروش رفته.
- هزینه‌های فروش، اداری و عمومی: هزینه‌های غیرمستقیم شامل حقوق، اجاره، تبلیغات، مارکتینگ.
- خالص سایر درآمدها و هزینه‌های عملیاتی: درآمدها و هزینه‌های غیرمرتبط با فعالیت اصلی مانند فروش ضایعات و سود و زیان تسعیر ارز.
- هزینه‌های مالی: هزینه بهره وام‌ها و اوراق مشارکت.
- سایر درآمدها و هزینه‌های غیر عملیاتی: درآمدها و هزینه‌های غیرمرتبط با فعالیت اصلی مانند فروش دارایی‌های ثابت و سود سرمایه‌گذاری‌ها.
بیشتر بخوانید: بهترین سرمایه گذاری در ایران؛ ۱۰ روش برای بیشترین سود و مقابله با تورم
اهداف تهیه صورت سود و زیان
- سودآوری شرکت: ارزیابی میزان موفقیت شرکت در رسیدن به سودآوری.
- دید جامع مدیران: مقایسه کارایی مالی شرکت با شرکت‌های رقیب.
- هشدار برای بهبود: اطلاع رسانی به مدیران برای اتخاذ تصمیمات بهتر جهت بهبود عملکرد، افزایش تولید، یا ارتقای کیفیت محصولات.
جمع‌بندی
در این مقاله سعی داشتیم اطلاعات جامعی از صورت سود و زیان و نحوه محاسبه آن ارائه دهیم. صورت سودوزیان، سودآوری یک شرکت در پایان سال مالی را نشان می‌دهد. این گزارش شامل اطلاعاتی مانند میزان فروش، هزینه‌ها و سایر جزئیات مهم عملکرد شرکت است که باید به سهامداران ارائه داده شود.
سوالات متداول
گزارشی مالی است که درآمدها، هزینه‌ها و سود یا زیان یک شرکت را در یک دوره مشخص نشان می‌دهد.
این صورت مالی به ارزیابی عملکرد مالی و تصمیم‌گیری‌های مدیریتی و سرمایه‌گذاری کمک می‌کند.
اطلاعاتی درباره میزان فروش، هزینه‌ها و سود یا زیان انتهای دوره شرکت را ارائه می‌دهد.
معمولا در پایان هر دوره حسابداری، مثل یک سال مالی، تحلیلگران آن را ارائه می‌دهند.
