هشدار عجیب یک رسانه درباره پیک تابش فرابنفش در تهران خبرساز شد؛ اما واقعیت چیست؟
در فصول گرم سال و به ویژه ماه‌های اردیبهشت و خرداد، مراقبت از پوست و کاهش مواجهه با نور خورشید در ساعات خطرناک بسیار ضروری است. این مسئله به‌ویژه برای افراد سالخورده و کسانی که پوست حساس دارند اهمیت بیشتری دارد.
به گزارش میلی به نقل از برترین‌ها، اشعه ماوراء بنفش یا همان UV یکی از اجزای نور خورشید است که به سه قسمت (A,B,C) تقسیم شده است. سوراخ شدن لایه اوزون هم به دلیل افزایش استفاده از سوخت‌های فسیلی و بالا رفتن میزان گرمای زمین سبب می‌شود هیچ لایه محافظتی در برابر این اشعه وجود نداشته باشد و به همین دلیل سطح زمین با اشعه ماوراء بنفش آلوده می‌شود.
در طول سال، شاخص اشعه ماوراء بنفش تغییرات چشمگیری از خود نشان می‌دهد که بیانگر نوسان میزان خطر قرار گرفتن در معرض آفتاب است. بررسی‌های «هم‌میهن» نشان می‌دهد اوایل اردیبهشت تا اوایل خردادماه بیشترین میزان تابش اشعه ماوراء بنفش در تهران ثبت شده است؛ جایی که شاخص اشعه ماوراء بنفش در اردیبهشت و خرداد به اوج خود یعنی ۱۳ رسید که در رده «بسیار شدید» قرار می‌گیرد. با این حال در روزهای اردیبهشت و خرداد دولت اقدام به تعطیلی ادارات نکرد. در حال حاضر شاخص اشعه ماوراء بنفش روی عدد ۱۱ ثبت شده است که دو درجه کمتر از ماه اردیبهشت و خرداد است.
براساس اطلاعات منتشرشده در سایت nomadseason.com اشعه ماوراء بنفش در ماه می (اردیبهشت‌ماه) تا ماه ژوئن (خردادماه) در بالاترین حد خود بوده که با عدد ۱۳ و ۱۲ نمایش داده شده است و در حال حاضر در ماه جولای این عدد به ۱۱ رسیده است. داده‌های سایت هواشناسی weather.gov هم عدد شاخص اشعه ماوراء بنفش در تهران در حال حاضر را حدود ۱۱ نشان می‌دهد. در سایت uvindex.io شاخص اشعه ماوراء بنفش در روز اول مردادماه با عدد 55/11 ثبت شده است. براساس داده‌های این سایت، حدود ساعت ۱۲ ظهر بیشترین میزان اشعه در هوا وجود داشته است. همچنین براساس داده‌های سایت tutiempo.net شاخص اشعه ماوراء بنفش در تهران در روزهای پنجشنبه و جمعه به ترتیب ۱۲ و ۱۱ خواهد بود.
حسن اعتمادزاده، متخصص بیماری‌های پوستی درباره عوارض در معرض اشعه ماوراء بنفش بودن به «هم‌میهن» می‌گوید: «بین ساعت‌های ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر میزان تابش اشعه بالاتر می‌رود. تابش این اشعه ابتدا منجر به برنزه شدن می‌شود. این اشعه همان چیزی است که در سولاریوم هم از آن استفاده می‌شود و این برنزه شدن خطرناک است. چون منجر به آفتاب‌سوختگی می‌شود و در ادامه به پیری زودرس و واکنش‌های پوستی می‌رسد که به شکل لک‌های پوستی بروز پیدا می‌کند.» به گفته او دریا یا برف (مناطقی که سطح سطوح صاف است) یا ورودی و کف ساختمان‌هایی که با سنگ‌هایی مانند گرانیت کف‌پوش شده، باعث می‌شود اشعه بازتاب داده شده قدرت دو برابر بیشتری داشته باشد: «سوختگی در برف و دریا دو برابر آسیب بیشتری دارد و به همین دلیل کوهنوردان سوختگی‌های شدیدتری را تجربه می‌کنند.»
او درباره موقعیت جغرافیایی ایران هم می‌گوید: «کشورهایی که به استوا نزدیک‌ترند اثرات مضر تابش اشعه فرابنفش را بیشتر احساس می‌کنند و هر چه به سمت شمال می‌روید این اثرات کمتر می‌شود. اما این اثر در همه جا برقرار است.» او معتقد است کسانی که پوست‌های روشن‌تری دارند با اثرات بیشتری روبه‌رو خواهند بود و نیاز به محافظت بیشتری دارند.
خطر ابتلا به سرطان بر اثر تابش اشعه ماوراء بنفش بسیار جدی است: «این اشعه می‌تواند گستره‌ای از سرطان‌ها مانند سرطان نادر ملانوم را هم در بدن فعال کند. سولاریوم می‌تواند میزان ابتلا به سرطان پوست را تا ۱۰۰ برابر افزایش دهد. به همین دلیل این اشعه می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد چون همان چیزی است که در سولاریوم هم به شکل مصنوعی از آن استفاده می‌شود.» او کوهنوردان را در این روزها مخاطب قرار می‌دهد و از آنها می‌خواهد بیشتر از دیگران مراقب باشند: «استفاده از برخی پوشش‌ها مانند کلاه یا نقاب، لباس‌های آستین بلند، دستکش نخی و استفاده از عینک آفتابی مناسب می‌تواند راه‌حل‌های فردی برای کمتر در معرض اثرات این اشعه باشد.»
اعتمادزاده درباره کاهش قدرت دفاعی بدن بر اثر تابش اشعه ماوراء بنفش می‌گوید: «زمانی که افراد مدت زمان طولانی در معرض آفتاب باشند قدرت دفاعی بدن‌شان هم کاهش پیدا می‌کند.» به گفته او اشعه ماوراء بنفش همیشه وجود دارد اما مقدار آن کم بوده اما در حال حاضر به دلیل گرما، طول تابش خورشید و از دست رفتن لایه اوزون خطرات بیشتری ایجاد می‌کند: «در بسیاری از کشورها برای محافظت افراد از چتر استفاده می‌کنند.
بیرون نیامدن در ساعت‌های پرخطر برای این افراد در شش ماهه نخست سال ضروری است. ما از ابتدای فروردین با این مسئله مواجه می‌شویم و هر چه شدت گرما بیشتر می‌شود اثرات منفی آن هم افزایش پیدا می‌کند. در این بازه زمانی میزان خطر به دلیل افزایش گرما بیشتر شده است.» این متخصص پوست می‌گوید این مسئله برای افرادی با سنین بالاتر هم به نسبت جوانان خطرناکتر است. افراد مسن و سالخورده نیاز به محافظت بیشتری دارند.
اعتمادزاده درباره استفاده از برخی خدمات زیبایی ناخن هم هشدار می‌دهد: «نکته مهمی که به عنوان یک زنگ خطر باید در نظر گرفته شود رواج استفاده از لاک‌های ژلیش است که برای خشک شدن آنها از همین اشعه ماوراء بنفش به شکل مصنوعی استفاده می‌شود. این موضوع می‌تواند سرطان ملانوم در انگشتان را افزایش دهد و این نوع سرطان در صورتی که در سه انگشت بروز پیدا کند پزشک جراح راهی جز قطع دست فرد از مچ را ندارد و به دلیل قدرت کشندگی بالای این نوع از سرطان این راه‌حل بی‌فایده است و به طور معمول عمر افراد مبتلا شده به بالاتر از یکسال و نیم نمی‌رسد.» به گفته او، این سرطان بسیار نادر بوده اما به دلیل استفاده از منابع ماوراء بنفش مصنوعی افزایش یافته و روی دیگر سرطان‌های پوستی هم موثر خواهد بود.
