انواع سکه طلای موجود در ایران، از قدیم تا امروز
اگر دنبال فهرستی جامع از انواع سکه طلای موجود در ایران، از قدیم تا امروز هستید، جای درستی آمده‌اید! در این مقاله قصد داریم در مورد سکه طلا در ایران، تاریخچه، انواع سکه های قدیمی، مشخصات فنی، قیمت و کاربردهای آن بگوییم. همچنین به شما روشی امن و آنلاین را برای خرید طلا معرفی می‌کنیم.
سکه طلا چیست؟
سکه طلا یک واحد پولی است که از طلا ساخته شده باشد. سکه طلا همیشه ارزش زیادی دارد و به‌عنوان واحدی برای مبادله، ذخیره ارزش یا سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تاریخچه سکه طلا در ایران
ایران یکی از اولین کشورهایی است که از سکه طلا به‌عنوان واحد پولی استفاده کرد. از دوره هخامنشیان تا امروز، بسیاری از سکههای طلایی با طرح‌ها و نشانه‌های مختلف در ایران ضرب و چاپ شده‌اند.
انواع سکه طلای قدیمی در ایران
سکههای طلای قدیمی در ایران را می‌توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد. این سکه‌ها هر کدام ویژگی‌ها و خصوصیات خاص خودشان را دارند.
- سکههای طلای دوره هخامنشی
- سکههای طلای دوره ساسانی
- سکههای طلای دوره اسلامی
سکههای طلای دوره هخامنشی
سکههای طلای دوره هخامنشی از اولین سکههای قدیمی ایران هستند که در زمان هخامنشیان ضرب شدند. این سکه‌ها به نام «دریک» شناخته می‌شوند و از سال ۵۴۵ پیش از میلاد تا سال ۳۳۰ پیش از میلاد در ایران و سایر مناطق تحت حکومت هخامنشیان به‌عنوان واحد پولی رایج بودند.
سکههای طلای دوره ساسانی
سکههای طلای دوره ساسانی از سال ۲۲۴ تا ۶۵۱ میلادی در ایران و برخی از کشورهای همسایه ضرب شده‌اند. این سکه‌ها به نام «دینار» شناخته می‌شوند. این سکه‌ها معمولا دارای تصویر سر و شانه پادشاهان ساسانی و نشانه‌های دینی و فرهنگی آنها هستند.
سکههای طلای دوره اسلامی
سکههای طلای دوره اسلامی از سال ۶۵۱ میلادی تا امروز در ایران و بسیاری از کشورهای اسلامی ضرب شده‌اند. این سکه‌ها به نام «درهم» یا «دینار» شناخته می‌شوند. این سکه‌ها معمولا دارای تصویر حاکم وقت، نشانه‌های دینی و فرهنگی، نام خداوند و پیامبر اسلام و تاریخ ضرب سکه هستند.
گرانترین سکه های قدیمی ایران
اگر جزو افرادی هستید که روی کلکسیونی از سکههای آنتیک و قدیمی گران سرمایه‌گذاری کردید، خواندن این قسمت از مقاله برایتان جذاب خواهد بود. گرانترین سکه های قدیمی ایران مربوط به سکه‌هایی بوده که قدمت تاریخی خاص دارند و بسیار کمیاب هستند. میان فهرست کامل سکه های ایران، سکههای زرین دریک هخامنشی جزو گرانترین سکههای تاریخ است که برای اولین بار در زمان داریوش ضرب شد.
به دلیل ارزش بالای این سکه حتی در آن دوره، میان مردم رواج کمتری داشت. پس از هخامنشیان هم اثری از این سکه در دوره‌های بعدی به چشم نخورد. به عقیده کارشناسان، سکههای زرین منتسب به هخامنشیان که پس دوره هخامنشیان ضرب شد، جعلی بودند و ویژگی سکه اصل دیریک داریوش را نداشتند. برخی از سکههای طلای دریک، در حراج‌های بین‌المللی به قیمت نجومی به فروش رسیدند. برای مثال، در سال ۲۰۱۸، یک سکه دریک طلا به ارزش چند میلیون دلار فروخته شد و رکورد گرانترین سکه ایرانی قدیمی را به خود اختصاص داد.
سکه های قدیمی با ارزش
برخی از سکه های قدیمی ایران اگرچه شاید از نظر قیمت، رکورد سکه‌هایی مثل دریک را نزدند، اما ارزش تاریخی و هنری بالایی دارند. برخی سکه‌ها هم یادآور عجیب‌ترین و پرهزینه‌ترین جشن‌های تاریخ هستند. مانند سکه‌ای که متعلق به جشن دو هزار و پانصد سالگی تأسیس حکومت شاهنشاهی توسط محمدرضا پهلوی برگزار شد. برای این بزرگداشت ۹ سکه نقره و طلا ضرب شد که امروز از ارزش تاریخی و مادی زیادی برخوردار است. برخی از انواع سکه های قدیمی باارزش شامل موارد زیر است:
سکه ۲۰۰۰ ریالی دوران پهلوی
سکه ۲۰۰۰ ریالی با تیراژ ۹۸۰۵ نسخه، تصویری از دو چهره کنار هم محمدرضا شاه پهلوی و همسرش فرح پهلوی را نشان می‌دهد.
سکه ۱۰۰۰ ریالی دوران پهلوی
سکه ۱۰۰۰ ریالی با دو طرح مختلف و تیراژ کل ۱۰ هزار نسخه، ویرانه‌های کاخ داریوش را به تصویر می‌کشد. در ادامه، با سکههای باارزش دوره پهلوی بیشتر آشنا خواهید شد.
انواع سکه طلای مدرن در ایران
سکههای طلای مدرن در ایران را می‌توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد: سکههای طلای امامی، سکههای طلای آزادی و سکههای طلای نیم و ربع.
سکههای طلای پهلوی
این سری از انواع سکه های قدیمی، متعلق به زمان پهلوی است. این سکه‌ها در انواع مختلفی از جمله یک پهلوی، دو پهلوی، پنج پهلوی و ۲۵ پهلوی ضرب می‌شدند.
سکههای طلای امامی
به سکه‌هایی که پس از پیروزی انقلاب و از سال ۱۳۷۰ به بعد ضرب شدند، سکههای امامی گفته می‌شود. در یک طرف این سکه های طلای ایران، تصویر امام خمینی (ره) قرار دارد. اگر قصد دارید با جزییات کاملا علت تفاوت قیمت سکه امامی و بهار آزادی را بخوانید.
سکههای طلای آزادی
این نوع سکه در فهرست کامل سکههای ایران متعلق به سکه‌هایی است که از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰ ضرب شدند. در یک طرف آن نمایی از حرم امام رضا (ع) و نام بانک مرکزی نقش بسته و در طرف دیگر، نمایی از پنج تکرار نام حضرت علی (ع) همراه با عبارت «بانک ملی ایران» مزین شده است.
سکههای طلای نیم و ربع
سکههای طلای نیم و ربع از سال ۱۳۵۸ شمسی تا امروز در ایران ضرب شده‌اند. این سکه‌ها به نام سکههای کوچک هم شناخته می‌شوند و وزنشان کمتر از سکه کامل است. این سکه‌ها دارای تصویر سکه امامی هستند.
| طرح | نوع سکه | عیار | وزن |
|---|---|---|---|
| تصویر رضاشاه یا محمدرضا شاه پهلوی و نشانه‌های ملی و فرهنگی ایران | امامی | ۹۹٫۹ درصد | ۸٫۱۳ گرم |
| تصویر امام خمینی و نشانه‌های انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایران | آزادی | ۹۰ درصد | ۸٫۱۳ گرم |
| تصویر امام خمینی و نشانه‌های انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایران | نیم | ۹۰ درصد | ۴٫۶ گرم |
| تصویر امام خمینی و نشانه‌های انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایران | ربع | ۹۰ درصد | ۲٫۳ گرم |
مشخصات فنی سکه طلا در ایران
سکه طلا در ایران دارای سه مشخصه فنی اصلی است: عیار، وزن و طرح. این مشخصات فنی تأثیر مستقیمی بر کیفیت، ارزش و زیبایی سکه طلا دارند.
عیار سکه طلا
عیار سکه طلا نشان‌دهنده درصد طلا در ترکیب سکه است. هر چه عیار سکه طلا بالاتر باشد، سکه طلا خالص‌تر و ارزشمندتر است. عیار سکه طلا در ایران معمولا بین ۹۰ تا ۹۹٫۹ درصد متغیر است.
برای مثال، سکه طلای آزادی دارای عیار ۹۰ درصد است، یعنی از هر ۱۰۰ گرم سکه، ۹۰ گرم طلا و ۱۰ گرم سایر فلزات است. اما سکه طلای امامی دارای عیار ۹۹٫۹ درصد است، یعنی تقریبا همه سکه از طلای خالص تشکیل شده است. این تفاوت در عیار باعث می‌شود که سکه طلای امامی ارزش بیشتری در مقایسه با سکه طلای آزادی داشته باشد.
وزن سکه طلا
وزن سکه طلا نشان‌دهنده مقدار طلا در سکه است. هر چه وزن سکه طلا بیشتر باشد، سکه طلا سنگین‌تر و گران‌تر است. وزن سکه طلا در ایران معمولا بین ۴٫۶ تا ۸٫۱۳ گرم متغیر است. برای مثال، سکه طلای کامل دارای وزن ۸٫۱۳ گرم است؛ اما سکه طلای نیم و ربع دارای وزن ۴٫۶ و ۲٫۳ گرم هستند. این تفاوت در وزن باعث می‌شود که سکه طلای کامل ارزش بیشتری در مقایسه با سکههای نیم و ربع داشته باشد. میان سکه های بانکی و غیربانکی نیز تفاوت‌های زیادی وجود دارد که برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به صفحه ربع سکه غیر بانکی چیست مراجعه کنید.
طرح سکه طلا
طرح سکه طلا نشان‌دهنده شکل و زیبایی سکه است. هر چه طرح سکه طلا زیباتر و منحصربه‌فردتر باشد، سکه طلا مورد توجه بیشتری قرار می‌گیرد. طرح سکه طلا در ایران معمولا بین قدیمی و جدید متغیر است. برای مثال، سکه طلای امامی دارای طرح قدیمی است. یعنی تصویر شاهان پهلوی و نشانه‌های ملی و فرهنگی ایران را نشان می‌دهد؛ اما سکه طلای آزادی دارای طرح جدید است، یعنی تصویر امام خمینی و نشانه‌های انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایران را نشان می‌دهد.
قیمت سکه طلا در ایران
قیمت سکه طلا در ایران تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
عوامل تأثیرگذار بر قیمت سکه طلا
عوامل تأثیرگذار بر قیمت سکه طلا را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد: عوامل بین‌المللی و عوامل داخلی. عوامل بین‌المللی شامل قیمت جهانی طلا، نرخ ارز، تقاضا و عرضه بازار جهانی، رویدادها و اخبار سیاسی و اقتصادی جهان هستند. عوامل داخلی شامل تورم، نرخ سود، تقاضا و عرضه بازار داخلی، رویدادها و اخبار سیاسی و اقتصادی داخلی، سیاست‌های دولتی و بانک مرکزی هستند. این عوامل با هم تعامل دارند و می‌توانند قیمت سکه طلا را افزایش یا کاهش دهند.
| عامل تأثیرگذار | توضیح |
|---|---|
| قیمت جهانی طلا | قیمت طلا در بازارهای جهانی، بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. |
| نرخ ارز | نوسانات نرخ ارز، قیمت طلا را در ایران تحت تأثیر قرار می‌دهد. |
| عرضه و تقاضا | افزایش تقاضا برای سکه طلا، قیمت آن را افزایش می‌دهد و کاهش تقاضا، قیمت آن را کاهش می‌دهد. |
| رویدادها و اخبار | رویدادها و اخبار سیاسی و اقتصادی، می‌توانند بر قیمت سکه طلا تأثیر بگذارند. |
نحوه محاسبه قیمت سکه طلا
نحوه محاسبه قیمت سکه طلا به‌صورت زیر است:
قیمت سکه طلا = (قیمت جهانی طلا × نرخ ارز × وزن سکه طلا × عیار سکه طلا) + حاشیه سود + هزینه‌های جانبی
در این فرمول، قیمت جهانی طلا به دلار، نرخ ارز به ریال، وزن سکه طلا به گرم، عیار سکه طلا به درصد و حاشیه سود و هزینه‌های جانبی به ریال محاسبه می‌شود. حاشیه سود و هزینه‌های جانبی مربوط به حمل‌ونقل، بیمه، بازاریابی، نگهداری و مالیات هستند.
روش‌های خرید و فروش سکه طلا
روش‌های خرید و فروش سکه طلا را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد: روش‌های رسمی و روش‌های غیررسمی. روش‌های رسمی شامل خریدوفروش سکه طلا از طریق بانک‌ها، صرافی‌ها، بورس اوراق بهادار، بورس کالا و سایت‌های مجاز هستند. روش‌های غیر رسمی شامل خرید و فروش سکه طلا از طریق بازار سنتی، فروشندگان خصوصی، آگهی‌های اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی هستند.
کاربردهای سکه طلا در ایران
سکه طلا در ایران دارای کاربردهای مختلفی است که به سه دسته کلی تقسیم می:
- سکه طلا برای سرمایه‌گذاری
- سکه طلا برای مهریه
- سکه طلا برای هدیه
پیشنهادها و توصیه‌هایی برای خریداران و فروشندگان سکه طلا
- از قیمت روز آگاه باشید: قبل از خرید یا فروش سکه طلا، از قیمت روز آن اطلاع پیدا کنید و با چند منبع مختلف مقایسه کنید.
- از مشخصات سکه طلا مطمئن شوید: قبل از خرید یا فروش سکه طلا، از عیار، وزن و طرح آن اطمینان حاصل کنید و با چند نمونه مختلف مقایسه کنید.
- از محل خرید یا فروش انتخابی اطمینان حاصل کنید: قبل از خرید یا فروش سکه طلا، از اصالت و کیفیت آن اطمینان حاصل کنید و از محل‌های معتبر و مجاز خریداری یا فروش کنید.
- از هزینه‌های جانبی آگاه باشید: قبل از خرید یا فروش سکه طلا، از هزینه‌های جانبی، هزینه حمل‌ونقل، نگهداری و مالیات و عوارض آن اطلاع پیدا کنید.
سوالات متدوال
سکه طلا با ذوب کردن طلا و ریختن آن در قالب‌های مخصوص ساخته می‌شود؛ سپس سکه طلا با استفاده از ماشین‌های سکه زنی، دارای طرح و نوشته مورد نظر می‌شود.
سکه طلا باید در محل‌های امن، خشک و تاریک و در جعبه‌های مخصوص یا کیف‌های پلاستیکی نگهداری شود. سکه طلا نباید با مواد شیمیایی، حرارت، رطوبت و نور مستقیم خورشید تماس داشته باشد.
سکه طلا با استفاده از روش‌های مختلفی ارزیابی می‌شود. برخی از این روش‌ها عبارت‌اند از اندازه‌گیری وزن و عیار، بررسی طرح و نوشته، انجام آزمایش‌های شیمیایی و فیزیکی روی سکه طلا و مقایسه قیمت آن با بازار.
سکه طلا با استفاده از روش‌های مختلفی خرید یا فروش می‌شود. برخی از این روش‌ها عبارت‌اند از بانک‌ها، صرافی‌ها، بورس، بازار سنتی، فروشندگان خصوصی، آگهی‌های اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی.
برخی از مزایای سکه طلا عبارت‌اند از ارزش زیاد، نگهداری آسان، قابلیت تبدیل به پول نقد، مقاومت در برابر تورم، و اعتبار بین‌المللی. از معایب سکه هم می‌توانیم به قیمت نامعلوم، ریسک سرقت، هزینه‌های جانبی، مالیات و عوارض و نیاز به بازار مناسب اشاره کرد.
